3 Haziran 2021 Perşembe

Öz Türkçe kız ismi bulmanın zorluğu

 'Kızıma öz Türkçe isim arıyorum, ama zorlanıyorum' diyenlerden misiniz?
Yalnız değilsiniz. Türkçe isim tercih etmek isteyen birçok anne-baba bu sorunla karşılaşıyor.


Erkek isimlerinde seçenek yelpazesi daha geniş gibi.
Günümüzde Türkçe kökenli kız isimlerinde seçenek sayısı az gözüküyor. Seçenek az olduğu için de, beğendiğiniz ismin çevrenizde zaten sıkça bulunması muhtemel.
Üstelik öz Türkçe sandığımız nice isim aslında yabancı kökenli.



Türkçe kökenli sandığımız ama olmayan isimler
Öz Türkçe sanılan ama aslında farklı kökenli olan birçok isim var.
Nehir, Masal, Melek, Mavi, Berrak, Nefes, Cemre, Bahar, Eylül gibi isimleri çoğu kişi öz Türkçe
sanıyor. Halbuki bu kelimeler Türkçeye başka dillerden geçmiştir.

Nehir, Masal, Melek, Mavi, Berrak, Nefes ve Cemre Arapça kökenlidir.
Bahar  Farsça kökenlidir.
Eylül  Süryanice kökenlidir.

Nehir, Masal vb. isimleri çocuğunuza koymak uygundur. Ancak öz Türkçe bir isim arıyorsanız, bu isimleri koymak tezatlık olur. 




Kısmen Türkçe olan isimler
Öz Türkçe isimlerde ay, su, han gibi ekler sıkça geçmektedir.
O yüzden içinde bu tür eklerin geçtiği isimler otomatikman öz Türkçe sanılıyor.
Cansu, Aslıhan, Neslihan, Gülce, Aysima, Simay, Miray gibi isimler çoğu zaman Türkçe kökenli zannedilse de, bu isimler aslında sadece kısmen Türkçedir.

  • Can Farsça kökenli, Su Türkçe kökenli.
    Cansu da böylelikle Farsça-Türkçe birleşik ad.
  • Aslı Arapça kökenli, Han Türkçe kökenli.
    Aslıhan da böylelikle Arapça-Türkçe birleşik ad.
  • Nesli Arapça kökenli, Han Türkçe kökenli.
    Neslihan da böylelikle Arapça-Türkçe birleşik ad.
  • Gül Farsça kökenli, Ce Türkçe kökenli.
    Gülce de böylelikle Farsça-Türkçe birleşik ad.
  • Ay Türkçe kökenli, Sima Arapça kökenli.
    Aysima da böylelikle Türkçe-Arapça birleşik ad.
  • Sim Farsça kökenli, Ay Türkçe kökenli.
    Simay da böylelikle Farsça-Türkçe birleşik ad.
  • Mir Farsça kökenli, Ay Türkçe kökenli.
    Miray da böylelikle Farsça-Türkçe birleşik ad.
    Not: Kaldı ki Miray aslında bir erkek ismidir. Anlam olarak kızlara uygun değildir. Miray 'ayın beyi, ay gibi parlak bey' demektir.



Türk kültürüyle alakalı olup Türkçe kökenli olmayan isimler
Öz Türkçe isim arayan ebeveynlerin Asya isminde de karar kıldıkları görülmüştür. Türklerin Orta Asya'dan göç etmesinden dolayı Asya çoğu zaman öz Türkçe bir isim zannediliyor.
Halbuki Asya aslında  İtalyanca/Yunanca kökenli bir isimdir. Hatta Asya kıtası adını Yunan mitolojisindeki tanrıça kızı Asia'dan almıştır.
Asya sanıldığı kadar 'bizden' bir isim değildir yani.

Hilal de yine öz Türkçe arayan ebeveynlerin gözde isimlerinden. Hilal aslında Arapça kökenli bir kelimedir. Türk bayrağındaki hilal simgesinden dolayı Hilal isminin kültürümüzde ayrı bir yeri vardır.
Üç hilal sembolü de Türk geleneğinde önemlidir.
Hilal öz Türkçe olmasa da, simgesel bakımdan güzel Türkçe bir ad olarak kabul edilebilir bu yüzden.




Kötü anlamlı öz Türkçe isimler
Çocuğumuza isim seçerken sadece kökene değil, anlama da dikkat ederiz. Türkçe kökenli olup kötü anlamlı olan isimler de mevcut ne yazık ki.
Mesela Ayza ismi.
Ayza'nın "ay gibi güzel yüzlü kız" anlamına geldiği iddia edilse de, bu maalesef Ayza'nın gerçek anlamı değildir.
Peki Ayza'nın gerçek anlamı nedir? Ayza Türk mitolojisindeki kötü ruhtur.
Ayza’nın çocuklara ve hamile kadınlara zarar veren kötü ruh olduğuna inanılır mitolojide.

Türkçe kökenli olup kötü anlamlı olan bir diğer isim Belinay.
Belinay'ın "Peygamber çiçeği" veya "ayın göl yüzeyine yansıması" olduğu iddia edilir güvensiz kaynaklarda. Bu anlamlar doğru değildir.
Belinay'ın gerçek anlamları şu şekildedir: bölünen ay, korku saçan ay.




Anlamsız isimler
Öz Türkçe olduğu iddia edilen, fakat aslında anlamsız ve uydurma olan isimler de mevcut.
Ayliz, Aylis, Ayris, Belis her ne kadar kulağa öz Türkçe gelse de, değildir.
Ay ve bel Türkçe kökenli kelimelerdir.
Liz, lis, ris, is gibi eklerin ise kökeni ve anlamı meçhuldur.
Belis iddia edildiği gibi "aşkın ilk meyvesi" anlamına gelmez.
Ayliz iddia edildiği gibi "ay parıltısı" veya "cennet bahçesi" anlamına gelmez.




Mitolojik isimler
Zengin bir mitolojiye sahibiz. Kızınıza mitolojik bir isim verebilirsiniz. Ayzıt ve Umay güzel tercihler olabilir.
Ayzıt güzellik tanrıçası. Umay çocukları ve kadınları koruyan tanrıça.

Ancak İslami açıdan Umay, Ayzıt gibi mitolojik isimler koymak uygun olmaz.
İslam'a göre Allah'tan başka ilah yoktur çünkü. Bir Müslüman için mitolojik tanrı veya tanrıça ismi koymak doğru değildir.
Hem Türkçe kökenli, hem de dinen uygun bir isim arayan ebeveynler için isim seçenekleri böylece azalmaktadır…




Hep aynı isimler mi?
Günümüzde öz Türkçe kız isimleri çok dar bir yelpazeden seçiliyor.
Genelde kız bebeklere konulan öz Türkçe isimlerin bunlar olduğu görülmekte:
Almila, Aybüke, Bilge, Damla, Deniz, Derin, Doğa, Duru, Ece, Gökçe, Irmak, İnci, İpek, Öykü, Yağmur


Elbette bu sıraladığım isimler çok hoş. Hatta Ece şahsi favorilerimden biridir.
Ancak
daha az bilinen ya da artık daha nadir kullanılan bir isim seçerek Türkçeyi yaşatabilirsiniz.


Bu sıraladığım 15 popüler isim dışında Türkçe kökenli kız ismi seçenekleri var mıdır?
Hem günümüze uygun hem güzel anlamlı öz Türkçe kız isimleri hangileridir?



Bebeğinize güzel, öz Türkçe bir isim bulmanıza seve seve yardımcı olurum. Buraya tıklayıp isim önerisi isteyebilirsiniz!



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder